Беларусь 

Беларусь, Беларусь – гэты зык

Паліць душу маю, як агнём.

Я не ведаю, чым ён вялік,

Але думак не змог я аб ём.

Як пачую яго, задрыжыць

Маё сэрца, заные ў грудзях,

І балюча так робіцца жыць,

І шукаеш чагосьці ў людзях.

Беларусь, Беларусь…гэтых слоў

Пойме музыку, хто ўсёй душой

І магутны, тужлівы іх зоў

Зловіць думкай сваёю жывой, −

Затрапеча, бы ранены ён,

Задрыжыць пад навалаю дум:

Гэткі страшка-пакутны іх стогн

І аб волі бязмерны іх сум.

Беларусь, Беларусь – гэты дзей

І разумных і слаўных прыклад;

Край вялікіх і дум, і людзей,

І бяздольна схіліўшыхся хат,

Дзе нядоля і гора спрадвек

І бяднота сярмяжных жывуць,

Крыўда дзе, паняверка і здзек

Краскай макавай ярка цвітуць.

Беларусь, Беларусь –

Край замчышч, курганоў,

Дзе таяцца страхоцці і звод,

Дзе русалкі выходзяць з віроў,

І начніцы вядуць карагод,

Дзе пад шум каласоў ведзьмары

На палетках заломы кладуць

І ў купальскую ноч у бары

Забабоны ў пацёмках снуюць.

1920

*  *  * 

Люблю, не знаючы пуціны,

Ісці праз лес балота, гаць,

Мінаць квяцістыя нізіны,

Пад грушай ў полі спачываць;

Спаткаць між жыта крыж пахілы

І старца з хлопчыкам малым,

Звычай шануючы мне мілы:

“Дабрыдзень!” – прывітацца з ім;

Прайсці ўзжоўж вёскі беднай, шэрай

З панурым радам сумных хат,

І думаць: як ты тут ні мерай,

А ў беднаце гаруе брат;

І напаткаць руіны ў полі,

Дзе мох на рэшце сцен узрос,

І занудзіцца мімаволі,

Згадаць замчышча сумны лёс;

Не зразумець, чаму руіны

Ў сабе таёмны тояць жах,

І ці не светлы для Краіны

Відаць наперадзе ўжо шлях?

1921 

На эміграцыі 

Даўно ўжо тыя ж дні й не тыя,

І я , патрэпаны, не той.

Як жудасна вятрыска вые,

Нібы над згубаю маёй.

Там за акном глухая восень

І ноч лягла стаццём глухім.

Не ведаю, нашто здалося

І што пачну з жыццём сваім.

Якую дам сабе я раду

І накіруюся куды,

Калі віхор гудзе без ладу

І к радасці замёў сляды.

Мае пакрадзеный скарбы –

І звонкі смех, і зрок жывы,

І дум вясёлкавыя фарбы,

І песні – дзе цяпер? Дзе вы?

Ад жахаў долі чалавечай,

Што не сціхалі на мамэнт,

Душа зрабілася старэчай

І апарожненай ушчэнт.

Няўтульны мой пакой, бы з дошак

Непагаблёваных труна.

Застылым поглядам – нябожчык –

Дзіўлюся ў шчыліну акна.

Там душыць ноч, як камень муру,

Але тугі мацней цяжар.

А маладзік – плывец у буру –

Кіруе човен свій між хмар.

Мне ўсё часцей радзіма сніцца…

Там рух і песні аб вясне,

Там працы творчая крыніца,

Там мо знайшлося месца й мне?

Дый там патрэбна маладое,

Ў кім гарту, палкасці не брак,

Нашто ж прыдамся, на якое,

Спарожнены, разбіты гляк?

Убогі стаў я, й страх за тое,

Што ўбогасць бачыць госць не госць,

І перад рэчамі ў пакоі

Сутулюся, дрыжу чагосць,

Нібы і ім вядомы страты,

І бачаць, глянуўшы ў душу,

Якой назолай я працяты,

Якія думы я нашу.

І нават месяц бледна-срэбны

Смяецца рогам за акном:

− Ты больш нікому не патрэбны,

І сам  сабе ты цяжаром!

1926 

*   *   * 

Зацвілі твае вочы між тлуму,

І , здаецца, твой стан мільгануў,

Перарваліся ніткаю думы,

Даўны смутак ціхутка крануў.

Быццам ветрык, збудзіліся згадкі,

Ў жыце ветрык драмаўшы між хваль;

Закружыліся лёгка, без звадкі.

І памкнулі ў блакітную даль.

Стала дзіўна, што годы так шпарка

Прашумелі, бы ўвосень лісты,

Жоўтым лісцем, алеямі парку

І ляглі, як смуга, на кусты.

Нагадалася даўняя казка…

Збаіў нехта дарэшты яе.

Але з попелу дзён кволай ласкай

Памяць даўняга міла ўстае.

Ніба сонцам зямля пасля буры,

Я асвечан маім пачуццём,

Нікне хмарнасць на твары панурым,

І вясёлкай я звязан з жыццём.

Як вясенняе ранне без суму,

Далікатны настрой агарнуў…

А ўсяго: твае вочы між тлуму

І твой стан, мне здалось, мільгануў.

1923

Смяротны пах 

Ёсць боль затоенай тугі

У кволым паху звялых кветак,

Нібы ў канання час благі

Ім родна марыцца палетак.

Нібы шчэ вераць – вось дыхне

Паветра хваляю гаючай

І з хаты верне іх вясне,

І знаюць – згуба немінуча.

Людская жорсткая рука

Іх, далікатных, ў поўным квету,

Там, дзе прастор, палі, рака,

Сабрала рупна да букету.

І на маім стале зямлі

Краса, найвысшая аздоба,

Яны цвілі і адцвілі –

І тайнай іх была жалоба.

Ў самотнасць невясёлых дзён

Яны ўвівалі летуценні

І згадкі лёгкія, як сон,

Аб сонца радасным праменні.

І раніц звонкіх галасы,

І чуласць ветру незвычайна,

І хараство густой расы

Прачыстай валадалі тайнай.

І не дазнаў ніхто б яе,

Калі б не гэты пах смяротны,

Што дымам кадзіва ўстае,

Такі тужлівы і маркотны…